vrijdag 30 maart 2012

Bever loopt op de trap




 BEVER LOOPT OP DE TRAP

Ik moest weer een nieuwe lading beverdocumentaires laten maken. Bij het bedrijf dat de dvd's voor me kopieert sprak een werknemer me aan, omdat hij leuke foto's had van een bever. 

En inderdaad, ze zijn heel erg leuk. In de Ardennen fotografeerde hij op een vroege ochtend eind februari een bever vlak bij een camping. De bever probeerde de beek stroomopwaarts te volgen en stuitte daarbij op een paar duikers.
 
Hij deed een poging in een van de duikers te klimmen, werd helemaal overspoeld door de sterke stroming en wijzigde bij nader inzien z'n plan. 
De bever koos toen voor een route over land, klom uit het water, nam de trap, stak een weg over en volgde de beek weer aan de overkant. 
Dat leverde deze serie leuke plaatjes op die ik van Giel Greijn belangeloos mag gebruiken. 

Bij deze en Giel, bedankt!

woensdag 28 maart 2012

VOLOP BEVERSPOREN LANGS JULIANAKANAAL


VOLOP BEVERSPOREN LANGS JULIANAKANAAL
Overal langs de oevers van het Julianakanaal tussen Maastricht en Maasbracht zijn beversporen te vinden. Eerder al schreef ik op dit blog over sporen ten zuiden en ten noorden van de sluis bij Born. 

Nu fiets ik langs het kanaal vanaf Maastricht tot Stein en zowel op de oostelijke als op de westelijke oevers zijn beversporen te vinden. Oude, maar ook verse.
Het begint al in Maastricht, daar betreft het nog de Maas. Vlak bij de Wilhelminabrug gaat een bever kwistig tekeer met bomen en struiken.


Zo te zien doet hij dat al enkele maanden. Sommige afgeknaagde delen die onder water hebben gestaan tijdens de hoogwaterperiode hebben een donkere kleur, versere knaagsporen zijn nog licht gekleurd.  



Iets noordelijker splitst de Maas zich bij Limmel in de Grensmaas en het Julianakanaal. 

Sluis Limmel staat bijna altijd open. 
Mooi makkelijk voor de scheepvaart en ook voor de bever. 

Bij de sluis is een wissel vanuit het kanaal naar een beekje aan de westkant. 
Naast de wissel zijn vlak bij het fietspad knaagsporen aan de struiken. Het fietspad ligt op de kanaaldijk, verder naar beneden loopt de beek en er is een driehoekig stukje land met begroeiing. 


Ook daar zijn knaagsporen en zelfs een opengevallen bevergang. Hij heeft hier dus ook een hol gehad. Dat hij er nu nog woont denk ik niet, dan zouden er nog meer verse sporen moeten zijn. 
Het is wel een plek waar hij vanuit het kanaal makkelijk kan komen om te fourageren. 


Zo vind ik links en recht van het kanaal op veel plekken vraatsporen. Bij de bruggen van Itteren, Bunde en Geulle en waar niet allemaal.

Opvallend zijn ook de sporen in een beek aan de oostkant van het kanaal tussen de bruggen van Itteren en Bunde. Ook daar loopt een beek. Die zal ongetwijfeld een naam hebben, maar ik ken al die kleine stroompjes hier niet. 
Naast deze beek zijn enkele boompjes omgeknaagd en helemaal kaalgegeten en er lopen wissels tussen de beek en het kanaal. Deze beek mondt uit in de Geul bij het punt waar de sifon de Geul onder het kanaal door leidt richting Maas. 
Het zou mij niets verbazen dat de bevers die sinds enkele jaren in de Geul zitten deze beek hebben gebruikt om daar te komen. Ze zijn vast niet door die enge sifon gegaan, maar hebben gekozen voor een route over land en water. 
Deze forse knaagsporen bevinden zich op nog geen halve kilometer afstand van de Geul. In deze omgeving heeft de bever misschien wel een tijd z'n verblijf gehad alvorens de Geul op te zwemmen.


Ik verwacht niet dat bevers ergens langs de kanaaloever tussen beton en steen een schuilplaats kunnen vinden, maar vlak ernaast, in strookjes zoals hier of bij de sluis van Limmel kunnen ze wel wonen. 

Dat ze het kanaal gebruiken om zich te verplaatsen is zeker.






maandag 26 maart 2012

Grote burcht bij Hedel


Grote burcht bij Hedel 

Vanaf de snelweg had ik, heel ver weg, al een paar keer in het voorbijgaan beversporen gezien. 
Eerst wat afgeknaagde takken, die door de verse sporen nog goed opvielen en een paar weken later een berg takken bij de oever waarvan ik dacht dat het een burcht zou kunnen zijn. Nu verlaten we de snelweg bij de afslag Hedel en rijden de Maasdijk op. 

Het is een prachtige dag. Terwijl m'n echtgenoot een tukkie doet in het gras ga ik op onderzoek uit. De naast de Maas gelegen plas heeft verschillende schiereilanden. Op de oever van een ervan ligt een gigantische hoop takken. 

Tjonge, wat een grote, hoge burcht en zo netjes ook. Sommige burchten zien er rommelig uit, maar deze bevers hebben de takken netjes naast elkaar gerangschikt. Dat moet wel een heel gestructureerde familie zijn. Bij de voorkant van de burcht is het zandstrand te zien, het water staat laag. 

Toch is er geen ingang te bekennen. Ik vraag me af hoe de bever z'n ingang goed open houdt bij zo'n zanderige oever, zonder dat het instort. Misschien reiken de wortels van de bomen diep genoeg om het zaakje bij elkaar te houden.


In de winter is de burcht onder water gelopen, maar nu ziet alles er weer spic en span uit. Binnen zullen ze lekker liggen te slapen. Dat doet ook m'n geliefde; als ik terugkom bij de auto hoor ik z'n gesnurk al.








vrijdag 23 maart 2012

Bevers wijken uit naar kleine beken

-->
Bevers wijken uit naar kleine beken

De beek is op sommige plaatsen niet breder dan anderhalve meter en soms zo ondiep dat er voor bevers niet in te zwemmen valt. Dat wordt buikschuiven! Toch zit er een bever in de Putbeek tussen Maria Hoop en Montfort, dat is zeker. En er wordt flink op los geknaagd hier! Zoveel zelfs dat ik denk dat er misschien al wel meer dan één bever zit. Wie weet heeft zich hier al een beverpaar gevestigd.

Op waarneming.nl zag ik een melding van knaagsporen. Vorig jaar was ik er al over getipt, maar werd toen naar een verkeerde locatie gestuurd. Nu weet ik precies waar ik moet zijn.





Vanaf het moment dat ik over het hek geklommen ben om langs de beek te lopen zie ik de eerste sporen al en dat gaat de hele wandeling zo door.



Overal zijn dunne bomen doorgeknaagd. Ze zijn helemaal kaalgevreten of ze liggen nog her en der over en naast de beek te wachten om verorberd te worden. Het landschap is hier nog volop in ontwikkeling sinds het Waterschap Roer en Overmaas in 2004/2005 de beek van een kaarsrechte waterafvoer veranderde in een meanderende stroom. Door deze aanpassing blijft het water langer in de bodem en vormt zich een moerasgebied.


Ik ken de situatie hier niet precies, maar volgens mij verzamelen een paar beeklopen uit deze regio zich om bij Linne in de Maas uit te monden. De bever heeft vanaf Linne in omgekeerde richting z’n weg landinwaarts gevonden. Op steeds meer plaatsen verlaat de bever de grote rivieren en bevolkt de kleinere beken. Tussen Montfort en Sint Joost zit een bever in de Vlootbeek. En een tijdje geleden vond ik een beverdam in de Neerpeelbeek. Een bijzondere ontwikkeling. Er zullen vast nog wel meer kleine beken zijn waar zich bevers hebben gevestigd, zonder dat de mens er al weet van heeft.

Ik neem aan dat deze Putbeek ook droge tijden kent, maar kennelijk vindt de bever het hier toch veilig genoeg. Als het waterpeil echt te laag wordt zal hij overgaan tot het bouwen van een dam. Voedselrijk is het in ieder geval, ondanks het feit dat hier onlangs een groot voertuig op rupsbanden aan het snoeien is geweest.


Binnen een paar maanden zal het wel weer helemaal dichtgroeien met riet en wilgen. 

Het valt me op dat ik nergens de geur van bevergeil ruik. Als mogelijke verklaring daarvoor bedenk ik dat er misschien in de nabije omtrek geen soortgenoten zitten en er weinig noodzaak is het territorium met duidelijke geurmerken af te bakenen. Maar misschien is mijn neus niet al te best. 



Ondanks dat de beek smal en ondiep is stroomt hij flink en het water is glashelder. Er zitten hele kleine visjes in, torretjes, larfjes en wat al niet meer. Dit groeit uit tot een prachtig natuurgebied. Deze snelstromende beek zal niet snel bevriezen en dat is voor de bever maar goed ook. Anders zou hij in een strenge winter nergens het water in kunnen en ook z’n burcht niet via de onderwateruitgang kunnen verlaten.







Burcht....?...waar is die dan? Naast de beek is nauwelijks hoogte waarin de bever een hol of burcht zou kunnen maken. Waar woont hij dan in vredesnaam? Daar breek ik me geruime tijd het hoofd over.




Uiteindelijk vind ik maar één plek waar hij zou kunnen zitten. Daar is het water wat dieper, zeker 1 meter, de oever gaat richting het weiland geleidelijk anderhalve meter de hoogte in en in het water liggen takken en wier die een mogelijke ingang verbergen.



Ik ga niet verklappen waar dat is, ik gun de bever z’n rust.

vrijdag 16 maart 2012

BURCHT OP TOPLOCATIE

BURCHT OP TOPLOCATIE

Bomen en struiken zijn nog kaal, maar de temperatuur is zomers; alle reden om beversporen te gaan zoeken. Het brengt me naar de Dilkensplas bij Ohé en Laak. Een plas waar ik wel eens sporen heb gezien, maar nooit op zoek ben geweest naar een burcht. Nog maar net aangekomen kan ik m'n hart ophalen, oude en verse beversporen alom. 

Op twee plekken zelfs wel anderhalve meter boven de grond. Bij de ene boom is dat omdat de bever er lange repen schors heeft afgetrokken en bij een andere boom is het knaagspoor tijdens hoogwater gemaakt. De Dilkensplas is een flinke plas, heeft geen directe verbinding met de Maas, maar ligt er wel dicht tegenaan. Voordat ik bij de dijk ben die plas en rivier scheidt, heb ik diverse bomen gefotografeerd die kwistig door de bever worden bewerkt. Een actieve familie hier, dat is duidelijk. Op het smalste deel van de grondstrook steekt de bever geregeld over naar de Maas, getuige een wissel. 
  
Er staat net een Konikpaard bij te grazen. Ik zoek rustig verder naar sporen en natuurlijk naar een burcht en vind een paar gaten in de grond. Dat zijn ingestorte gangen naar enkele holen, maar niets wijst erop dat de bever zich hier (nog) schuilhoudt. Langs de zanderige oevers van de plas zie ik opgangen en overal ruik ik de geurmerken van de bever. Overal waar bomen over het water hangen kijk ik goed rond, want dat zijn plekken waaronder de bever graag z'n verborgen ingang maakt. De boomwortels voorkomen dat de zaak instort. Niets bijzonders te vinden. 

Ik klim een heuvel op en tot m'n verbazing is helemaal bovenop de heuvel een takkenburcht. De afstand tussen de burcht en de veel lager gelegen plas is wel een meter of 14. Hier heeft de bever ergens een enorm lange pijp onder de grond gegraven waardoor hij in en uit de burcht gaat. Een gang die niet alleen lang is maar ook nog eens een meter of zes, zeven de hoogte in gaat. Opmerkelijk! De burcht is zo hoog gelegen dat deze tijdens het hoogwater droog bleef. Een toplocatie voor een 'Maasbever', want de meeste bevers langs deze regenrivier moeten tijdelijk verkassen als het water stijgt. 



Naast de burcht is een open gang die er door al het opgeworpen zand bijna uitziet als de pijp van een dassenburcht, maar ik weet zeker dat het van de bever is. Hij heeft deze uitgang moeten gebruiken toen er een dikke laag ijs lag. 

 




Op de punt van dit hoger gelegen terreintje vind ik nog een klein, rommelig takkenburchtje met enkele gaten in de grond. Heel hoog in het landschap gelegen en met prachtig uitzicht. Ik kom hier graag nog eens terug. Nog even geduld, dan is het 's avonds weer lang genoeg licht om bevers te kunnen spotten. 





dinsdag 13 maart 2012

Bever neemt poolshoogte

BEVER NEEMT POOLSHOOGTE




Voordat ik ook nog maar iets heb gezien, ruik ik het al: hier zit een bever. 
Gisteren kreeg ik een telefoontje: Of ik wel wist dat er bij Urmond een bever zit? Er waren drie grote holen in de oever waargenomen en zo'n mededeling wekt meteen mijn nieuwsgierigheid. 

I
Nu sta ik boven aan de rand van een hoge oever en de geur van het castoreum waait m'n neus binnen. Ik kijk naar beneden, het Maaswater stroomt zo'n vijf a zes meter lager. Een paar maanden geleden was het meters hoger, de bomen hangen nog vol met rotzooi. 

Het ziet er niet erg aantrekkelijk uit hier, maar een bever kijkt daar niet naar. Die wil een plek met voldoende voedsel en de mogelijkheid voor een goede woning. Nou, dat heeft ie hier. En ik sta precies boven z'n woning. 
Op de steile oever liggen takken opgestapeld, bijna vanaf het water schuin omhoog, wel een meter of vier lang. Dat verdient een nadere inspectie. De oever is zo steil dat ik eerst een heel eind moet omlopen anders val ik middenin de burcht. Dat wil ik de bever niet aandoen. Bij de omweg die ik daarvoor moet maken kom ik verschillende holen tegen. 

Ze zijn niet allemaal zo groot dat er een bever door zou kunnen; misschien zitten er ook wel beverratten. Maar zeker enkele ervan zijn van de bever en hij heeft ze gebruikt tijdens de hoogwaterperiode. Zelfs aan de andere kant van de hoge oever zit een opening. Hij kan van daaruit zo de akkers in en heeft dat ook vast gedaan, getuige de maisstengels. Ik tel wel zes holen die van de bever zijn.
 
Het is lastig lopen door de modder op de schuine oever, ik glij en glibber richting burcht. Hier en daar lopen wissels omhoog naar de akker. Dan blijf ik op gepaste afstand van de burcht staan en maak foto's. 

Daar blijf ik een tijdje om me heen kijken. 
Hoog in de boom zit een knaagspoor, stille getuige van het hoge water. Toen zat de bever hier dus ook al. Eerlijk gezegd denk ik dat hij er wel langer zit. 
Twee jaar geleden heb ik hier ook al eens knaagsporen gevonden, maar niet erg veel. Van een toevallige passant, dacht ik. Toen leek het er nog niet op dat er ook een bever in de buurt woonde. 

Tussen de takken van de burcht ligt modder, een dikke steen en afgeplukte veren. Misschien heeft een roofvogel hier z'n prooi verorberd. Terwijl ik er een foto van maak hoor ik geborrel in het water. 

Vlak naast m'n voeten verschijnt een bruine beverkop. Hij heeft me gehoord, gevoeld of geroken en komt poolshoogte nemen. Ik zie een oog glinsteren. Behoedzaam neemt hij me op vanachter de takken. Ik beweeg me heel langzaam en maak een foto, maar dat lukt niet echt vanwege de vele takken. 

Dan kromt hij z'n rug en verdwijnt onder water. Dat gaat allemaal heel geleidelijk, zonder schrik of gespetter. Een paar meter verder komt hij weer boven en terwijl hij naar het midden van de Maas zwemt kan ik nog net een foto maken. Daar verdwijnt hij weer onder de waterspiegel. Het is een flinke, volwassen bever.

Ik blijf nog een hele tijd stil staan. Na een kwartier hoor ik weer geborrel van het water maar ik zie niets. Hij is terug in z'n burcht.  
 
Ik neem de terugweg zoals ik ben gekomen en als ik weer op de hoge oever sta zie ik dat hij z'n rugzak bij de voordeur heeft opgehangen.












dinsdag 6 maart 2012

Burchten-ontdekkingstocht



Burchten-ontdekkingstocht


De filmcamera waar ik al die mooie bevers mee film is na ruim vijf jaar toe aan een onderhoudsbeurt. Voordat het 's avonds weer langer licht is en het beverseizoen echt begint moet dat karwei natuurlijk gepiept zijn.  
Als ik hem heb afgeleverd in Roermond rij ik langs de Noordplas om naar beversporen te zoeken. Een jaar geleden vond ik hier na de strenge winter gaten in de grond waardoor de bevers tijdens de vorst een uitweg naar buiten hadden gemaakt. Het water bij de uitgang van hun hol was niet diep genoeg en dus belemmerde het ijs hun uitweg naar het water.   

Nou, hier hebben ze flink aan hun huis gewerkt. Er is een hele takkenburcht ontstaan met wel drie afdelingen. Twee delen op de wal en een deel min of meer boven het water, op de wortels van een boom. Dat deel van de burcht is helemaal dicht gesmeerd met modder. Een van de andere burchtdelen is dichtgemaakt met stukken opgedroogd wier waar allemaal schelpen in zitten. Nog iets verder landinwaarts zitten vier grote gaten in de grond. Ook de afgelopen winter heeft de bever dus via deze uitwijkmogelijkheid z'n burcht moeten verlaten, want blijkbaar was opnieuw de ijslaag voor de burcht te dik.    
Er zitten veel knaagsporen in de buurt, vers en oud. 

Een flinke boom is vanaf de andere kant van de inham helemaal over het water gevallen en bijna op de burcht terecht gekomen. Als een brug ligt hij nu van de ene naar de andere oever, helemaal kaalgevreten. 

Een andere omgevallen boom hangt schuin boven de grond. Er zitten knaagsporen op wel 80 cm hoogte. Hier heeft de bever op z'n achterpoten staan eten om er bij te kunnen. Volop activiteit dus, maar nu even niet. Ze liggen te snurken en ik zal nog een poosje geduld moeten hebben voordat ik ze weer bij daglicht kan ontmoeten.
M'n reis gaat nog verder, naar Hardinxveld-Giessendam en naar Den Haag. Ik maak daarom nog een 'bever-tussenstop'. Op Waarneming.nl zag ik een melding van een beverburcht in natuurgebied De Avelingen bij Gorinchem. Dat is vlak bij de plek waar ik toch moet zijn, dus dat belooft weer wat. Het duurt anderhalf uur voordat ik de burcht heb gevonden, maar dat geeft niets. Het is prachtig om hier te wandelen. Wel een beetje modderig, maar erg mooi met al die slootjes, het riet en het geluid van de talloze ganzen in de weilanden. 

Het duurt een hele tijd voordat ik wat knaagsporen vind. Dat betekent dat ik in de buurt kom. Over de Merwede schuiven enorme schepen voorbij. Hun golven breken op de dikke stenen of op de met riet begroeide zandstranden. Geen van deze oevers zijn bevervriendelijk, dus ik zoek verder. 
 
Dan kom ik bij een wat meer bebost gebied. Daar zijn wilgen en kleine stroompjes vanaf de rivier, dat is pas bevervriendelijk! En ja hoor, daar is de burcht. Rommelig en modderig en met een gat bij de voordeur, maar onmiskenbaar een beverwoning. En met een goede verbinding naar de (snelweg) de Merwede. 


Verderop in de kreek zie ik een eetplek (favoriet plekje van de bever om z'n stokjes te ontschorsen) en een hol in de oever. Misschien een uitwijkplek voor bepaalde omstandigheden (de kraamtijd bijvoorbeeld, maar daarover later meer). 

Nu is alles goed te zien en redelijk makkelijk te vinden omdat het overal kaal is. Maar als over een maand of twee alles weer weelderig begint te groeien worden de beversporen weer aan het oog onttrokken. 

Overal in de buurt zijn griendwerkers bezig met het oogsten. Op de dijken ligt nog een heleboel afval, zo voor het grijpen. De bever hoeft de takken hier niet eens zelf af te knagen, lekker makkelijk.


De volgende dag zie ik op de terugweg, nota bene vanaf de snelweg, nog een (voor mij) nieuwe burcht. Komend vanaf Zaltbommel richting Den Bosch ontwaar ik die vanuit de auto vlak voor de Maas. Aan de rechterkant van de A2 is een natuurgebiedje bij Hedel met allemaal schuin in het landschap liggende schiereilandjes. Daar zie ik (op volle snelheid) een takkenburcht. Daar kan ik natuurlijk geen foto van maken, een volgende keer misschien.