dinsdag 16 december 2014

Het raadsel van de zwarte bever



Een mooie lente-avond in april 2013. Ik lig al ruim een uur in mijn opblaasbare kano te wachten bij de gigantische beverburcht bij Polderveld, maar word ruimschoots beloond voor mijn geduld. Het is dan al aan het schemeren, maar de oogst is uniek. Maar liefst ZEVEN bevers. Ik weet heel zeker dat het er 7 zijn; ik zie drie bruine bevers voor me, drie bruine bevers achter me en ik had zojuist een zwarte bever gespot.
Over die zwarte bever ben ik stomverbaasd! Ik kom hier al jaren en zag er tot nu toe alleen maar bruine bevers. De jongen van vorig jaar waren alle drie bruin en niet uit elkaar te houden.
 

Ik denk dat ik deze (pik)zwarte bever ken. Vorig jaar zag ik deze donkere bever verschillende avonden bij een beverfamilie ongeveer 4 km vanaf deze plek in de Oude Maas. Daar leven bruine en zwarte bevers binnen één familie, zoals dat op meerdere beverlocaties voorkomt. Ze heeft een kleine kale plek op de linkerflank, die toen nog wat beter zichtbaar was.  Het zou toch wel heel toevallig zijn als er twee zwarte bevers zijn met eenzelfde kale plek. Ik zeg: 'ze', omdat ik denk dat het een vrouwtje is. 
Bij Polderveld was vorig jaar een oude, magere bever met een ingevallen, verfrommelde kop die steeds bij de drie jongen was. Ik wist dat het de moeder was, vanwege haar opgezwollen tepels. Normaliter is de sekse niet te onderscheiden. In tegenstelling tot haar jongen, die bij me uit de buurt bleven, trok ze zich niets van me aan. Nu zie ik haar niet meer en ik veronderstel dat ze dood is. Daarom heeft deze nieuwe bever de opengevallen plek ingenomen, zo is mijn theorie. Anders is het onmogelijk dat er zomaar ineens een vreemde bever binnen deze familie wordt getolereerd. Een stiefmoeder dus, denk ik.  
Ik ben benieuwd welke kleur de jongen hebben die hier over een poos worden geboren. Als ze bruin en zwart zijn, dan weet ik dat mijn theorie klopt. 
De bevers zwemmen steeds bij me in de buurt, nieuwsgierig. Alleen de zwarte zie ik niet meer, die is er vandoor gegaan. Er wordt geknaagd, met takken gesleept en gestoeid. Als ze te dicht bij me komen geven ze een staartklap. Helemaal donker wordt het deze avond niet, want de maan staat hoog en is bijna vol.  De bevers hebben het enorm naar hun zin met elkaar en murmelen wat af.

De volgende morgen vroeg ben ik er weer. Ik heb al vijf bruine bevers gezien als ik geknaag op de oever hoor, vlak bij de burcht. Dat speelt zich af achter de dorre struiken. Ik zie vaag een zwarte vacht en hoor het geschraap van tanden aan een dun boompje. Dan gekraak. De bever rent weg, het boompje valt in mijn richting en belandt met veel gespetter vlak naast de kano in het water. Binnen een mum van tijd komen van alle kanten bruine bevers aangezwommen om een deel van het lekkere boompje af te knagen en verdwijnen ermee naar een rustige plek om het te verorberen.

In augustus van 2013 zie ik dat er dat jaar weer drie jonge bevers bij deze familie zijn geboren. De jonge dieren zijn aan het foerageren, vlak bij de burcht. Maar mijn theorie van dat voorjaar klopt niet. De drie zijn namelijk allemaal bruin. En er klopt nóg iets niet. De oude moeder is er nog wel degelijk. Maar ze is weer wat dikker en de kop ziet en minder verfrommeld uit. Ze is een paar keer rakelings langs mijn kano gezwommen, helemaal niet bang. De zwarte volwassen bever zie ik ook heel even, een beetje afzijdig van de andere bevers. Als dit volwassen dier, niet een nieuw vrouwtje is, is het dan een nieuw mannetje? Maar waarom zijn er dan geen zwarte jongen?

Voorjaar 2014, weer een avond in april. De bevers zijn deze winter flink tekeer gegaan en hebben de bomen die op en nabij hun burcht stonden behoorlijk gesloopt. De burcht is nu heel goed te zien, ook iets groter gemaakt, lijkt mij. Het is al aan het schemeren als een eerste bever, de zwarte, tevoorschijn komt en er meteen vandoor gaat. Daarna volgen er nog minimaal drie, mogelijk vier. Overal om me heen hoor ik ze knagen en knabbelen.
En naarmate het donkerder wordt durven ze steeds meer. Heel bijzonder. Nog spectaculairder wordt het als er een vos ten tonele verschijnt die vlak voor een knabbelende bever langsloopt en even aan een omgeknaagde boomstam, midden op de burcht, snuffelt. Zoiets heb ik nog nooit meegemaakt. De bever kijkt niet op of om.

Van augustus tot ver in oktober ben ik weer avonden en ochtenden met de kano op de plas. De oude vrouwtjesbever is een taaie. Ze is er nog steeds en heeft dit jaar twee jongen bij zich. Bruine jongen. Ze presteert het weer om met een tak tussen haar oranje tanden vlak langs mijn kano te zwemmen, geen zin om een omweg te maken. De tak neemt ze mee naar de burcht, waar ze hem deelt met haar jongen. De zwarte bever zie ik niet meer.

Van bevers wordt beweerd dat ze geen indringers in hun gebied toelaten. Die worden liefst goedschiks, maar als het niet anders kan, kwaadschiks uit het territorium verdreven. Dat kan in ernstige gevallen tot dodelijke gevechten leiden. Ik heb nog nooit ergens gehoord of gelezen dat vreemde bevers worden getolereerd binnen een familie, maar begin te geloven dat dit tot de mogelijkheden behoort.
De zwarte bever is hier een tijdje gedoogd, denk ik nu. Misschien was hij of zij een erg goede knager, die welkom was om voor lekker voedsel te zorgen. Ik herinner me hoe snel de andere bevers van alle kanten tevoorschijn kwamen toen er een lekker, vers boompje in het water viel. Maar van begroeting, murmelen en stoeien was nooit sprake. De zwarte bever hield zich altijd een beetje afzijdig.

Ik kom op veel plekken in en rond het Maasplassengebied om bevers te spotten, maar de zwarte bever met de lichte plek op de linkerflank heb ik nooit weer gezien. Mocht iemand deze bever ergens waarnemen, dan zou ik dat graag horen. En als er iemand een verklaring kan geven voor de plotselinge aanwezigheid van een vreemde, volwassen bever binnen een bestaande familie? Laat het me weten.





5 opmerkingen:

  1. Prachtig geschreven Willy en heel interessant om dit allemaal te volgen. Ik hoop voor je dat je de zwarte bever terug zal zien.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dank, Roos. In het kwartaalblad van het Limburgs Landschap staat een kort, aankondigend artikel over 'Het raadsel van de zwarte bever' met een verwijzing naar mijn blog. Zie bijgevoegde foto. Groetjes, Willy.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Oh dat is leuk. Limburgs Landschap wordt dat ook in België gedistribueerd of is dit een Nederlandse versie?

      Verwijderen
    2. Roos, dat is een Nederlandse versie, maar misschien kun je een proefexemplaar aanvragen via de site van het Limburgs Landschap.

      Verwijderen